TEORIA WSZYSTKIEGO / THEORY OF EVERYTHING

TEORIA WSZYSTKIEGO / THEORY OF EVERYTHING

Muzeum Przyrodnicze Instytutu Ewolucji i Systematyki Zwierząt PAN w Krakowie / Natural History Museum of the Institute of Systematics and Evolution of Animals PAN, Kraków

22.10-20.12.2024. Otwarcie wystawy / Exhibition Opening 22.10, 17.00

Udział biorą: Robert Gabris, Agata Kowalewska, Yan Kurz, Lotny Dom Wydawniczy, Patrycja Orzechowska, Vira Pakosh, Marta Romankiv, Łukasz Surowiec, Liliana Zeic

Zespół kuratorski: Jakub Gawkowski, Marianna Szczygielska, Łukasz Trzciński

[english version below]

“Teoria wszystkiego” to wystawa w wystawie: seria interwencji artystycznych i badawczych w strukturę wystawy stałej Muzeum Przyrodniczego Instytutu Ewolucji i Systematyki Zwierząt Polskiej Akademii Nauk, które skupiają się na kwestiach ewolucji, normy i systematyki. Ewolucja to teoria wszystkiego. Jako system wiedzy wyjaśniający rozwój życia na Ziemi, myśl ewolucyjna zmieniła rozumienie relacji społecznych nierozerwalnie splecionych z biologią i pojęciem natury. Wskazanie na rozmnażanie jako główny mechanizm zmiany ewolucyjnej wpłynęło na wytworzenie nowoczesnych kategorii społecznych takich jak seksualność czy rasa.

Ukazując ślady, echa i powidoki teorii ewolucji, wystawa nawiązuje dialog z działalnością i kolekcją Muzeum Przyrodniczego Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN, którego historia sięga 1865 roku. Teoria ewolucji ukształtowała nie tylko nowoczesną naukę, ale również powszechne myślenie o świecie: drogach jego rozwoju, powstawania i współistnienia różnych form życia. Stała się matrycą do rozumienia procesów biologicznych i genetycznych, ale i ekonomicznych, społecznych i obyczajowych. Od końca XIX wieku biologiczne rozumienie otaczającego świata rozwijane było nie tylko w akademickich salach, ale przede wszystkim w instytucjach takich jak muzea. Muzeum przyrodnicze to przestrzeń edukacji, systematyzowania świata i określania tego co naturalne i przyjęte za normalne. W tym sensie, muzeum skupione na ewolucji to również miejsce eksponowania i ustanawiania polityki seksualnej: norm współżycia i reprodukcji budowanych w odniesieniu do świata przyrody.

Wystawa ukazuje w jaki sposób muzea przyrodnicze były miejscami, w których tworzono definicje natury i postępu, ale także w jaki sposób dziś mogą stać się przestrzenią ich poszerzenia. Nieludzkie zwierzęta odgrywają kluczową rolę w definiowaniu granic normalności: społecznej i płciowej, a obserwacja ich – żywych i spreparowanych – pozwalała nie tylko ilustrować, ale i redefiniować te kategorie. Zwierzęce ciała w muzeum reprezentują gatunek, typ, element ekosystemu, stając się częścią większej całości świata przyrody i jego praw. Projekt przybiera formę serii interwencji zbudowanych z dzieł sztuki, obiektów muzealnych, materiałów archiwalnych i dokumentacji badań artystycznych, wpisujących się w logikę wystawy stałej: dopowiadając do narracji wystawy i głosu instytucji, zamiast próbować ją zanegować. Interwencje wykorzystują kontekst miejsca i zbiorów skupiając się zarówno na dziejach instytucji i budynku, w którym od lat dziewięćdziesiątych znajduje się muzeum, ale również traktując je jako studium przypadku, skupiające jak w soczewce procesy i zjawiska charakterystyczne dla produkcji i upowszechniania wiedzy przyrodniczej.

Organizacja: Fundacja Imago Mundi

Partnerzy: Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk, Dom Utopii – Międzynarodowe Centrum Empatii

dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

——-

THEORY OF EVERYTHING

Natural History Museum of the Institute of Systematics and Evolution of Animals PAN22.10–20.12.2024. Exhibition opening 22.10, 17.00Artists: Robert Gabris, Agata Kowalewska, Yan Kurz, Lotny Dom Wydawniczy, Patrycja Orzechowska, Vira Pakosh, Marta Romankiv, Łukasz Surowiec, Liliana ZeicCuratorial team: Jakub Gawkowski, Marianna Szczygielska, Łukasz TrzcińskiTheory of Everything is an exhibition within an exhibition: a series of artistic and research-based interventions into the structure of the permanent exhibition at the Museum of Evolution and Systematics of Animal of the Polish Academy of Sciences, that explore the topics of evolution, norms, and systematics. Evolution is the theory of everything. As a system of knowledge explaining the development of life on Earth, evolutionary thought has transformed our understanding of social relationships, which are inextricably linked with biology and the concept of nature. The identification of reproduction as the primary mechanism of evolutionary change influenced the creation of modern social categories such as sexuality and race.

By tracing the echoes and afterimages of evolutionary theory, the exhibition enters into dialogue with the activities and collection of the Natural History Museum of the Institute of Systematics and Evolution of Animals, whose history dates back to 1865. Evolutionary theory has shaped modern science and the ways we think about the world—its development, the emergence of life, and the coexistence of different life forms. Evolution has become a matrix for understanding biological and genetic processes, as well as economic, social, and cultural dynamics. Since the late 19th century, biological interpretations of the world have been developed not only in academic halls but, crucially, in institutions like museums. Natural history museums serve as spaces for education, systematization of the world, and defining what is considered natural and normal. In this sense, a museum focused on evolution is also a space where sexual politics are displayed and established, as norms of cohabitation and reproduction are framed in relation to the natural world.

The exhibition shows how natural history museums have been places where definitions of nature and progress were created, and importantly, how they can now become spaces for expanding those definitions. Nonhuman animals play a key role in defining the boundaries of normalcy—both gendered and scientific. Observing them—whether alive or preserved—has not only illustrated but also redefined these categories. Animal bodies in museums represent species, types, and ecosystem elements, becoming part of the larger whole of the natural world and its laws.

The project takes the form of a series of interventions composed of artworks, museum objects, archival materials, and documentation of artistic research. These interventions align with the logic of the permanent exhibition, complementing its narrative and the institution’s voice, rather than attempting to negate it. The interventions leverage the museum’s context and collections, focusing on the institution’s history and the building it has occupied since the 1990s.The artists treat the museum as a case study—a lens through which processes and phenomena related to the production and dissemination of natural sciences knowledge can be examined.

Organisation: Fundacja Imago Mundi

Partners: The Institute of Systematics and Evolution of Animals of the Polish Academy of Sciences, Utopia Home – International Empathy Centre

co-financed by the Ministry of Culture and National Heritage